Οι δύο όψεις της Μεταδημοκρατίας.
Μετά τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών η ιριδίζουσα φούσκα των ψευδών αντιθέσεων κατέλαβε, ακόμη μία φορά, τον χώρο των πραγματικών, αναπαράγοντας φαντασμαγορικά το
ί δ ι ο ω ς ν έ ο. εκείνοι που εξακολουθούν να εκπλήσσοντααι θλιβόμενοι ή να θλίβονται εκπλησσόμενοι από την αναφαινόμενη μετάβαση των δυτικών δημοκρατιών προς μια νεόκοπη μορφή ολοκληρωτισμού είναι εκείνοι ακριβώς που η ίδια η ύπαρξή τους – η λειτουργία τους, η σκέψη τους, η πολιτική τους – συμβάλλει αποφασιστικά σ’ αυτή την εφιαλτική πολιτισμική μετάλλαξη.
Οι διαχειριστές, εκπρόσωποι και υπέρμαχοι του παγκόσμιου «δημοκρατικού τόξου», ερμηνεύοντας τον εκλογικό θρίαμβο του τηλεοπτικού αρλεκίνου τους στην Αμερική, μιλούν για «υπερίσχυση του συναισθήματος επί της λογικής», του («ανεύθυνου») θυμικού επί του («υπεύθυνου») λογιστικού, χωρίς να διανοούνται το μέγεθος της ύβρεως τους προς τους χαμένους της παγκοσμιοποίησης που τους τσουβαλιάζουν πολύ βολικά στην «αντισυστημική» εφεδρεία του συστήματος τους – ενώ οι ίδιοι βέβαια κρατάνε για τον εαυτό τους τον χολλυγουντιανά φωτογενή ρόλο του «δημοκράτη».
Αυτή η επικερδής εθελοτυφλούσα ελίτ δεν θα μπορούσε να φτάσει σε διαφορετικά συμπεράσματα και σε διαφορετικούς ισχυρισμούς από αυτούς που συνήθως προέβαλλε, θέλοντας να παγιδεύσει και να ακινητοποιήσει τη σκέψη μας ανάμεσα στα δύο «άκρα» ή, εντελώς πρόσφατα, ανάμεσα στη συστημική Σκύλλα του ολοκληρωτικού οικονομισμού και την «αντισυστημική» Χάρυβδη του εθνολαϊκιστικού ολοκληρωτισμού.
Το «απροσδόκητο» αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών δεν φάνηκε να ραγίζει τη «δημοκρατική» αυταρέσκεια ενός συστήματος το οποίο είχε φροντίσει προηγουμένως – τορπιλίζοντας την υποψηφιότητα του μη αρεστού Σάντερς – να αποκλείσει κάθε άλλη εναλλακτική: τα εξαθλιωμένα θύματα του είχαν να διαλέξουν ανάμεσα στο αύθαδες και ασύστολα προκλητικό πρόσωπο της ελίτ και στο «αρνητικό» της. Και διάλεξαν τον γνωστό εκείνο μεταμοντέρνο «αρχαϊσμό» που σταδιοδρομεί και στη χώρα μας και στην Ευρώπη υπό ποικίλες μορφές ενός εργαλειοποιημένου «αντισυστημικού» φολκλόρ.
Αν θέλαμε να περιγράψουμε με άλλους όρους αυτό που συμβαίνει στους κειρούς μας – μια εικόνα χάους και διάλυσης – θα κάναμε λόγο για έναν βαθύτερο μηδενισμό, έναν εκφυλιστικό ι δ ι ω τ ι σ μ ό που εκρέει από τα σπλάχνα της «Προόδου» ως προδοσία και διάψευση της ουμανιστικής επαγγελίας της. Ούτως ή άλλως, γνήσιο είτε νόθο τέκνο του Διαφωτισμού, η «Πρόοδος» αυτή, ως μια διαδικασία άνευ άλλου αξιακού κριτηρίου πλην της οικονομικής αποτελεσματικότητας, κατέληξε στον σημερινό ηθικό μηδενισμό του αέναου άκοπου κέρδους και της σκόπιμης «δημιουργικής καταστροφής»: η «Πρόοδος» σημαίνει πλέον γεωμετρικό πρόοδο της ανισότητας και της δυστυχίας.
Οι κερδισμένοι αυτού του συστήματος είναι φυσικό και λογικό να το υπερασπίζονται επαναλαμβάνοντας το διάσημο ευφυολόγημα του Τσόρτσιλ (: «Η αστική δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, αν εξαιρέσουμε όλα τα υπόλοιπα») διασκευασμένο στον τρέχοντα κυνικό ισχυρισμό: «There Is no Alternative».
Δεν υπάρχει, όντως, άλλος δρόμος. Ο ισχυρισμός αυτός παραμένει, αλλοίμονο, ακλόνητος αφού η αδικία στην οποία στηρίζεται μπορεί να διατηρεί την όψη του αναγκαίου και αυτονόητου. Γι’ αυτό καλύτερα ας μη μιλάμε πια για Δημοκρατία.
Απρίλιος 2017.
Από το περιοδικό «σημειώσεις», τεύχος 83, Απρίλιος 2017, εκδ. Έρασμος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου